Özellikle çocukluk çağı kanserinin en önemli nedeninin tarım ilaçları olduğu konusunda hemfikir olan uzmanlar sebze ve meyvelerde kullanılan tarım ilaçlarının yanlış ve kontrolsüz kullanımına bağlı oluşan büyük tehlikeye dikkat çekiyor. Meyve ve sebzeleri tahta fırçasıyla saatlerce yıkasanız bile çoğu tarım ilacını çıkaramayacağınızı ve çaresizce tüketmek durumunda olacağınızı biliyor musunuz? Peki normalde insan ömrünün biyolojik olarak 120 olduğunu ancak kendimize verdiğimiz zararlardan dolayı bu 120 yıldan tavizler verdiğimizi?
Gelin gerçeklerle yüzleşelim: Tarım ilaçlarının en az sigara kadar kansere neden olduğunu ve dünyada 40 milyar dolarlık bir piyasaya sahip olan bu ilaçların çoğu kanserlerin oluşumunda büyük rol oynadığını artık biliyoruz. Birçok şehirde sadece toprağa bırakılan azot gübresinin yağmur suları ile yeraltı sularına karışması sonucu bugün kuyu sularının arsenikli olduğu da belirtiliyor.
Günlük gıda tüketimimizde gözardı edilmemesi gereken bir diğer nokta yüksek şeker kullanımı. Doktorlara göre bir insanın günlük hayatta şekere hiç ihtiyacı olmadığı gibi biz vücudumuzun tolere edebileceğinden dört kat fazla şeker tüketiyoruz. Gittikçe artan şeker tüketimin ne kadar tehlikeli boyutlarda olduğunu anlamak için 1700 yılında İngiltere'de kişi başına düşen yıllık şeker tüketimin 4 gram, bugün ise 70 kilo olduğunu bilmek yeter sanırım. Özet olarak kahvaltıda tükettiğimiz bal, reçel ve meyvelerdeki şekeri de unutmayarak günlük şeker tüketimimizi mümkün oldukça azaltmakta yarar var.
Önemini iyi bildiğimiz beslenmenin büyük bir kısmını oluşturan sebze ve meyvelerden mümkün olan en fazla yararı sağlamamız için bilmemiz gereken birkaç basit noktra var. Çünkü bilinçsizce tüketime hazırlanan bu gıdaların yararları kaybolarak, sadece karın doyuran bir madde haline gelmeleri mümkün. Örneğin, bazı sebzelerin uzun bir süre suda bekletilmesi veya farklı soslarla karıştırılmaları besin değerlerinin kaybolmasına neden oluyor. İçlerinde suda çözünen vitaminler bulunan sebze ve meyvelerin besin değerinden en yüksek oranda yararlanmak için bu gıdaları hızlı akan suyun altında yıkamamak gerekiyor. Aynı zamanda sebzeleri doğrayarak yıkamak yerine bütün halinde yıkamayı tercih ederek vitaminlerini koruyabiliriz. Yemek pişirimi boyunca tencere içerisinde mümkün olan en az miktarda suyu kullanmak da vitaminlerin korunmasında yardımcı olacaktır.
Sağlıklı beslenme yolunda atılacak en yararlı adımlardan biri tüm sebze ve meyveleri mümkün oldukça çiğ tüketmek. Pişirmek istesek bile mümkün oldukça kısa sürede ve diriliğini koruyacak şekilde pişirerek artan ısıyla kolayca kaybolan B ve C vitamini gibi vitaminlerin devamlılığını sağlayabiliriz. Özellikle ıspanak, brokoli, karnabahar, lahana, bamya, patlıcan ve kabak gibi sebzeleri en fazla 10 dakika pişirmek bu sebzelerden yarar sağlamamızı mümkün kılar. Büyük parçalar halinde pişirilen sebzeler küçüklere göre daha fazla alan yüzeyi barındırdığından büyük parçalarda vitamın kaybı daha az olur. Pişirildikleri süre boyunca tencerinin kapağını kapalı tutmak buharın kaybolmamasına, yemeğin pişme süresinin kısalmasına, ve dolayısı ile harcanan enerji miktarının azalmasına yardımcı olacağından tercih edilmelidir.
Pişirme işlemi sonrasında tencerede kalan pişirme sularını boşa dökmek yerine çorbalara, yemeklere, veya soslara ekleyerek bu yiyeceklerin besin değerini arttırabiliriz. Çoğu sebze ve meyvenin barındırdığı vitamin ve mineraller bu gıdaların kabuklarında bulunduğundan, bu gıdaları kabuklarını soymadan tüketmekte yarar var. Bir de yemek pişirmede kullanılan yağların uzun süre yüksek ısıya maruz kaldıkları zaman vücut için zararlı maddelerin oluşmasına neden olduklarını unutmamak gerek. Bu yağlarda pişirilen besinlerin yüksek sıcaklıkta kızartılarak tüketilmesi insan sağlığına zarar verdiğinden tercih edilmemelidir.
Son olarak, sık sık tüketmemiz gereken yoğurdun suyunun süzülmesi veya bekletme esnasında oluşan suyunun atılması vücutta önemli işlevleri olan vitamin B2 (riboflavin) kaybına neden olduğundan bu suyun ekmek mayalandırma, ve bisküvi, pasta ve çorba yapımında değerlendirilmesi sağlık açısından faydalı.
Çise Ünlüer (28 Ekim 2012)
ciseunluer@gmail.com
No comments:
Post a Comment