Haritadan Silinen Ülkeler

Bugüne kadar iklim değişikliği ile ilgili birçok noktaya değindik. Dünyanın farklı noktlarında yaşananların çoğu bize uzak veya gerçekçi bile gelmemiş olabilir. Bu yazının küresel ısınmaya inanmayan veya çok da ciddiye almayanlar için bir uyanış, bir kanıt olmasını hedefliyorum.

Hint Okyanusu’nda bulunan Maldiv Adaları’nı öyle veya böyle duymuşsunuzdur. Cennet görünümlü bu adaların 10-15 yıla kadar iklim değişikliğine kurban verilmesi bekleniyor. Sular altında kalacak olan adaların yönetimi, yaşanacaklardan tedirginlik duyan halkın geleceği için şimdiden hayatta kalma stratejileri geliştirmeye başladı. Çünkü deniz seviyesi gittikçe yükseliyor. Birleşmiş Milletler iklim uzmanlarının son hesaplamalarına göre önümüzdeki 90 yıl içinde, kutuplardaki buzulların erimesiyle denizler 60cm yükselecek. Bu haber denize göre alçak bir seviyede bulnan adalar için tamamı ile bir felaket. Maldiv Adaları’nın en yüksek tepesinin denizden yüksekliği sadece 1.5 metre kadar.  Yakın tarihte olacakları görmemek imkansız, değil mi?

Maldiv Adaları'nın Devlet Başkanı Muhammed Naşit’in konu hakkındaki açıklamaları şöyle: “Tabii ki hepimiz bir süre sonra her şeyimizi kaybetmekten endişeleniyoruz. Burada yaşayanlar balıkların azalmasından, içme suyunun tükenmesinden ve denizin adayı sular altında bırakmasıyla yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kalmaktan korkuyorlar. Biz hepimiz ada sakinleriyiz. Biz adalar dışında başka bir yerde yaşayamayız.”

Peki su dalgalarının evlerinin duvarlarına kadar geldiği Maldiv Adaları sakinleri için bu noktada neler yapılabilir? Halkın ülkeyi terk etmeden yaşayabilmesi için başkent Male’nin birkaç kilometre uzağında iki kilometrekarelik yapay bir ada inşa ediliyor. Beton duvarlarla çevrilen bu alanın yapımında mercan molozu ve kum dökülerek Maldiv Adaları'nın normal yüksekliğinden bir metre daha yükseltiliyor. Maldivlerin sular altında kalacağı korkusunu yaşayan halk arasından 3000 kişi şimdiden bu yeni yapılan adaya yerleşmiş durumda. Kısa bir sürede bu sayının kat kat artması bekleniyor.

Tabii ki tek sorun kutuplardaki buzulların hızla erimesine bağlı olarak okyanuslardaki su seviyesinin yükselmesi değil. Adada yaşayanlar sıcaklığın da gittikçe artmasına endişeleniyor. 3 dereceye kadar artabilecek olan Hint Okyanusu’ndaki sıcaklıklar nedeni ile tehlikeli alçak basınç alanlarının oluşması bekleniyor. Maldivlerin dışında Hindistan’da son üç yılda oluşan çöllerin sayısı da iklim değişikliğinin kendini gösterdiğinin bir başka kanıtı.

Maldivler ve çevre adaları etkileyen bir başka sorun ise hızla tükenen içme suyu ve bununla doğru orantılı yükselen su fiyatları. Maldivler’de yaşayan halkın ana geçim kaynağı olan balıkçılık ve turizme yönelik hediyelik eşya tüketimi adadaki ekonominin az çok nasıl döndüğünü ortaya koyuyor. Her yıl binlerce turisti ağırlayan adanın turizm sektöründen geliri beklenilenin çok altında çünkü dev uluslararası şirketler bu sektördeki kazancın çoğunu elde ediyor. Bu durumda adada yaşayan halkın çoğunun günlük gelirinin 26 dolardan fazla olmaması şaşırtıcı değil.

Ne yazık ki Maldiv’ler iklim değişikliği yüzünden haritadan silinecek olan tek ada ülkesi değil. Pasifik'te her yıl 2 milimetre yükselen okyanus nedeniyle her geçen gün sular altında kalan 100 bin nüfuslu Kiribati, 2 bin kilometre uzaktaki komşusu Fiji’den toprak satın alarak halkının taşınmasını planlıyor. Fiji'nin Vanua Levu adasından alınacak yaklaşık 2 bin 500 hektarlık toprağa, 500 kadar çiftçinin yerleştirilmesi hedefleniyor. Tabii taşınma planından önce adada hayatın devam edebilmesi için başka yöntemler denendi ancak yükselen sulara karşı önlem olarak kullanılan kum torbaları işe yaramadı. Olanlar karşısında çocuklar korku içinde, yetişkinler gelecek yıllarda ne olacaklarını bilmediklerinden tedirgin. İşin acı tarafı bu adaların sakinleri hiçbir katkıları olmadığı bir sorunun ilk kurbanları!

Her şekilde unutmamak gerek ki iklim değişikliği küresel bir sorun olduğundan karbondioksit emisyonun azaltılması konusunda belli bir başarıya ulaşmak için hepimizin aynı doğrultuda adım atması gerekiyor. Zira bugün Kiribati ve Maldiv Adaları'nın sorunu yarın Kıbrıs’ı ve dünyanın geri kalanını da etkileyecektir.

Çise Ünlüer (17 Haziran 2012)

ciseunluer@gmail.com