Su, kimyasal olarak hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan, gaz, katı ve sıvı halde bulunabilen bir maddedir. Yaşamın kaynağı su, bitkilerde, hayvanlarda, insanlarda yani tüm canlı organizmalardaki temel unsurdur. En küçük canlı organizmadan en büyük canlı varlığa kadar bütün biyolojik yaşamı ve tüm insan faaliyetlerini ayakta tutan sudur. Dünyanın yüzde yetmiş (70%)’i okyanus, yüzde otuz (30%)’u ise karadan oluşmaktadır. Bulunan su miktarının sadece yüzde üç (3%)’ü tatlı su olup, geriye kalanı ise tuzlu sudan ibarettir. Bu yüzde üç’lük tatlı suyun yüzde yetmiş (70%)’i kutuplarda, yüzde otuz (30%)’u ise yüzey ve yeraltı suları tarafından oluşturulmaktadır. Günümüzde 2.6 milyar insan içecek ya da temel gereksinimlerini giderecek gerekli miktarda suyu bulamıyor.
Tüm üretim ve tüketim süreçlerinde kullanılan toplam su miktarını açıklamak için kullanılan “sudaki ayak izi” kavramı, insanların günlük hayatlarında kullandıkları su miktarını ölçmelerine ve kontrol altına almalarına yardımcı olur. Su kaynaklarımızın geri getirilemeyen, sınırlı miktardaki sosyal ve ekonomik kaynaklar olduklarını bildiğimiz halde su kullanımına karşı tavrımızı değiştirmek için herhangi bir çaba göstermiyoruz. Sudaki ayak izimizi belirlemek için günlük hayatta kullandığımız su miktarını göz önünde bulundurmalıyız. Evlerde kullanılan suyun yüzde otuzbeş (35%)’i banyoda, yüzde otuz (30%)’u tuvalette, yüzde yirmi (20%)’si çamaşır ve bulaşık yıkamada, yüzde on (10%)’u mutfakta, ve yüzde beş (5%)’i temizlikte harcanıyor. Tüketiciler olarak sadece evlerimizde kullandığımız suyun değil, satın aldığımız her türlü mal ve hizmetin sudaki ayak izini düşünerek adım atmalıyız.
Dünyanın içersinde bulunduğu su sıkıntısını, sadece çeşmelerimizden akan suyu dikkatli kullanmakla çözemeyiz! Bu sorunun büyük boyutlarına paralel olarak, su kullanımının her alanında tasarruflu bir yaklaşım kaçınılmazdır. Evimizde hergün ne kadar su tükettiğimizi biliyor muyuz? Ev ve iş yerlerimizde su israfına son vermek için öncelikle hangi amaçlar için ne kadar su tükettiğimizi bilmeliyiz. Birçok evde gizli su kaçağı olabileceğini unutmadan bunu tespit etmek için bütün muslukları kapatarak su sayacını okuyabiliriz. Bu işlem boyunca iki saat süre ile su kullanmamak gerekir. İki saatlik sürenin sonunda su sayacını tekrar okuduğumuzda su kaçağı olup olmadığını öğrenebiliriz.
Sürdürülebilir üretime destek olmak ve sudaki ayak izimize bilinçli bir şekilde yaklaşmak istiyorsak belirli alışkanlıkları hayatımıza sokmamız şarttır. İlk adım olarak banyo ve tuvaletteki su tüketimini inceleyim. Bu alanlarda tüketilen su miktarı evde tüketilen toplam suyun yüzde yetmiş (70%)’ini oluşturmaktadır. Tuvalet rezervuarının su depolama kapasitesi 16 litredir. 4 kişilik bir aile 16 litrelik tuvalet rezervuarı ile ayda tuvalette 7 ton su tüketir. Bunun yerine 7 litrelik tuvalet rezervuarı ile hem tuvaleti temizlemek hem de su tüketimini 2.5-3 tona düşürmek mümkündür. Tuvalet rezervuarı 16 litrelik ise bu durumda iki adet 1.5 litrelik plastik şişeye su doldurup rezervuara koyarak su tüketimini yüzde yirmi (20%) azaltabiliriz.
Tuvalet rezervuarımız su sızdırabilir ve bu miktar günde 700 litre suya ulaşabilir. Sızıntı suyunu kontrol etmek için rezervuara birkaç damla boyalı su ilave edebiliriz. Bu rengi 5-7 dakika içinde tuvalette görürsek hemen tamir edilmesi gereken bir sızıntı var demektir. Banyo yerine duş alarak su tüketimini yüzde otuz (30%) azaltmak mümkündür. Duş alarak 40-60 litre su tüketirken, banyo yaparak su tüketimi 120-150 litreye kadar düşürülebilir. Duş yapmak için ortalama 5-6 dakika yeterlidir. Böylece duş başına 55 litre su tasarruf edebiliriz.
Sıcak suyu tek açma kapama ile kontrol edebiliyorsak, duş esnasında vücudumuzu ve saçımızı sabunlarken veya şampuanlarken suyu açık tutmamak gerekir. Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 25-30 litre su akıtırken düşük akımlı aeratörlü duş başlıkları ile dakikada 9-12 litre su tüketmek mümkündür. Böylece 5–6 dakikalık duş esnasında 90-120 litre sıcak su yerine, 45-60 litre sıcak su ile aynı işlemi gerçekleştirebiliriz. Bu hesaba göre, 4 kişilik bir aile günde 3 defa duş yapsa, yılda 55 ton su tasarruf edebilir.
Sık aralıklarla açılıp kapatılan musluklar için klasik musluklar yerine kolay açılıp kapatılan musluklar kullanarak su tüketimini yüzde yirmibeş (25%) azaltabiliriz. Diş fırçalama ortalama 3 dakika süre alır. Eğer musluk açık bırakılırsa her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu ziyan etmiş oluruz. Günde iki defa diş fırçalanması, yılda yaklaşık 11bin litre su tükettiğimiz anlamına gelir. Eğer fırçalanmış dişlerimizi bir bardak su ile çalkalarsak yılda 9bin litre su tüketimini önleyebiliriz. Dişlerimizi fırçalarken, tıraş olurken ve yüzümüzü sabunlarken musluğu kapalı tutarak günde 15-35 litre su tasarruf edebiliriz. Son olarak, banyodaki musluklarda düşük akımlı aerotörlu başlık kullanarak ve aerotör filtrelerini periyodik olarak temizleyerek suyu yüzde otuz (30%) daha verimli kullanmak ve o oranda da sıcak su kullanımını azaltmak mümkün.
Su hayattır! Hayatı boşa harcamayalım...
Çise Ünlüer (4 Temmuz 2010)
ciseunluer@hotmail.com
No comments:
Post a Comment