Mutfakta Enerji Tasarrufu

Günlük hayattaki enerji harcamalarımızı belirli bir ölçüde kısmak her ay ödediğimiz elektrik masraflarını azaltmakla kalmaz, çevreye karşı gösterdiğimiz duyarlılıktan dolayı iyi hissetmemizi de sağlar. Evlerimizdeki enerji harcamalarını kısmanın çok basit ve etkili yöntemleri bulunmasına rağmen bugüne kadar bunları duymamış ya da önemsememiş olabiliriz. Gerek evimizdeki elektrikli aletleri çalıştırmak için gerek ısıtma ve soğutmada kullandığımız elektriğin miktarını azaltmak mümkün. Peki nasıl?

Öncelikle mutfağımızdaki harcamalarımızı inceleyelim. Yemek pişirirken kullandığımız küçük tencereleri büyük başlı bir ocağın üstüne koymak enerji sarfiyatına neden olur. Pişirme süresince kullanılan tencerenin etrafından alevler çıkmaması için tencereyi kendi boyutlarına uygun bir ocak başı üzerine yerleştirmek gereklidir. Yemekte kullanılan malzemeleri küçük boyutlara doğramak ve bunları pişirirken tencerenin üzerini bir kapakla örtmek daha çabuk pişmelerini mümkün kılar. Pişirilen her yemeğe uygun olan ısı ayarını yapmak yemeğin lezzeti ve pişerken kullandığı enerji miktarı açısından büyük önem taşır. Yemekte kullanılacak olan suyu ısıtmak için enerji tasarrufu sağlayan su ısıtıcılarını kullanmak sadece o anda ihtiyacımız olan miktarda suyu ısıtmamızı sağlar. Zamanla bu ısıtıcıların içerisinde biriken kireç, ısıtıcının suyu ısıtmada gereken fazla enerjiye ihtiyaç duymasına neden olduğundan bu kirecin belirli aralıklarla temizlenmesi gerekdir.

Yeni geliştirilen fırınların çoğu önceden ısıtma gerektirmediğinden, özellikle fanlı fırınlarda pişirilecek olan yemekleri, fırına yerleştirmek için fırının ısısının belli bir seviyeye gelmesi açısından bekletmeye gerek yoktur. Fırının çalıştığı süre boyunca yüksek miktarda enerjiye ihtiyaç duyduğunu aklımızda bulundurarak, bu süreyi en değerli şekilde değerlendirmek için, aynı anda birkaç farklı yemek pişirilebilir. Fırının ön kapağını her zaman temiz tutmak, içerisinde pişen yemeğin durumunu görmek için sürekli fırın kapısını açma gereksinimini ortadan kaldırır ve böylece gereksiz ısı kaybını önler.

Diğer yöntemlere kıyaslandığında daha sağlıklı bir opsiyon sunan grill yöntemi, yemeklerin fırında pişmek için ihtiyaç duyacakları zamandan çok daha kısa bir sürede hazırlanmalarını sağlar. Normal tencerelere kıyaslandığında, düdüklü tencereler, yemekleri hızlı pişirmek için buhar gücünden yararlanarak çalıştıkları için aynı yemeği daha az enerji harcayarak pişirirler. Suda kaynatılarak pişirilen sebzelerin altındaki ateşi mümkün olan en kısık ayarda tutmak, bu sebzelerin hem daha iyi pişmelerini hem de bunun için çok daha az enerji kullanmalarına neden olur.

Buzluk ve dondurucuların arkasını temiz tutmak daha etkili ve verimli çalışmalarını mümkün kılar. Buzluğun içini gereğinden fazla doldurmak içerideki soğuk hava dolaşımını zorlaştırdığı için buzluğun zorlanmasına ve böylece fazladan enerji harcanmasına neden olur. Ancak bu durum dondurucular için geçerli değil. Buzluktan farklı olarak, dondurucunun içinin dolu olması verimliliğini arttırır. Buzluğumuzun içerisindeki soğuk havanın mümkün oldukça dışarıya kaçmaması ve gerekenden fazla enerji harcamaması için gün boyunca kapısının iyi bir şekilde kapandığından emin olmalı ve kapıdaki lastiğin eskidiğini farkettiğimiz anda yenilemeliyiz.

Mutfak düzenlemesi yaparken buzluk ve dondurucuyu fırın gibi ısıyla çalışan aletler ve direk gün ışığı alan yerlerden uzak tutmak gereklidir. Buzluk seçiminde her zaman enerji harcaması ‘A’ kategorisinde olanları tercih etmeli, buzluk termometresinin ayarını 0-5 derece arasında tutmalıyız. Ailemizdeki kişi sayısına uygun büyüklüke olan buzluklara yönelmek gereksiz enerji harcamalarını önler ve ev ekonomimize katkıda bulunur. Sıcak yemekleri tam soğumadan buzluğa yerleştirmek buzluk içerisindeki sıcaklığın artmasına neden olduğundan içerideki diğer yiyeceklere zarar vermekle kalmaz aynı zamanda buzluğun normal soğukluğuna dönmesi için daha çok çalışmasına neden olur. Bu yüzden sıcak yemekleri oda derecesinde soğutmadan buzluğa yerleştirmemeliyiz. Dondurucunun çalışma süresi boyunca içerisinde biriken buzları belirli aralıklarla eritmek bu buzların normalde neden olacakları verimsizliği ortadan kaldırır.

Aynı duyarlılığı evlerimizdeki diğer makinelerine karşı göstermek elektrik harcamalarımızın kontrol altına alınmasında büyük önem taşır. Çamaşır ve bulaşık makinelerini sadece tam olarak dolduklarında çalıştırmalı, böylece gereksiz harcamalardan kaçınmalıyız. Bir çamaşır makinesinin toplam enerjisinin yaklaşık yüzde doksan (90%)’ını yıkamada kullanılacak olan suyu ısıtmaya harcadığını düşünerek, bu işlevi soğuk su kullanarak çalışan programları tercih ederek gerçekleştirmeye ağırlık vermeliyiz. Yıkamadan sonra çamaşırlarımızı makinede kurutmak yerine ülkemizde nerdeyse her mevsimde mümkün olan açık havada kurutma yöntemine yönelmeliyiz. Bu yöntem hem daha sağlıklı hem de güneş enerjisinden başka hiçbir enerjiye ihtiyaç duymadığından bir ekstra maliyeti olmadığı gibi tamamı ile doğa dostu!

Anlayacağınız günlük yaşamımızı doğaya mümkün olan en az zararı verecek şekle getirmek hiç de zor değil. Yeter ki belirli bir bilinçlenme ve sağduyu oluşsun! Mutfakta alacağımız önlemlerin devamı olarak önümüzdeki haftalarda ısıtma ve ışıklandırmada yapılacak doğru tercihler, ve binalarda insulasyonun öneminden bahsedeceğiz.


Çise Ünlüer (28 Mart 2010)
ciseunluer@hotmail.com