Biyokimyasal olarak ayrışabilir çok çeşitli organik maddelerin organizmalar tarafından stabilize edilerek mineralize olmuş ürünlere verilen isim olan kompost, uygulandığı topraklarda yararlı organizmaların çoğalması ve fonksiyonlarını sürdürmesi, toprak yapısında iyileşme, toprağın mineral besin maddesi içeriğine katkı, toprağın havalanması ve nem tutma kapasitesinde artış, ve toprağa uygulanan mikro ve makro besin elementlerinden bitkinin daha iyi ve daha uzun sürelerde faydalanması gibi birçok yarar sağlamaktadır.
Kompostlaştırma uygulaması başlığı altında, çöp içerisindeki organik maddeler gözle görülmeyen mikroorganizmalar tarafından oksijen yardımı ile biyokimyasal yollarla ayrıştırılmaktadır. Yetiştirdiğimiz bitkiler için yapay gübreler kullanmak yerine, basit yöntemlerle kendi bahçenizde kompost gübreler hazırlamak mümkündür. Bitkilerimizin sağlığı için çok yararlı olan bu işlemi gerçekleştirmek için ihtiyacınız olan malzemelerin çoğu genellikle evimizde daha önceden bulundurduğumuz şeyler olması, kompost hazırlanmasını daha da kolay bir hale getiriyor.
Kompost hazırlamak için kullanılan malzemeler genel olarak iki sınıfa ayrılırlar. Azot içeriği fazla olan “yeşil malzemeler” arasında kesilmiş taze çim, taze sebze ve meyve kabukları ve artıkları, mutfak atıkları, yapraklar, ve taze çiftlik gübresi gelmektedir. Bunlara ek olarak “kahverengi malzemeler” karbon sağlayan kuru maddelerden oluşur. Dal parçaları, ağaç kabukları, talaş ve testere tozu, kuru yapraklar, gazete kağıdı ve saman gibi maddeler bu sınıfa aittirler. Bunların dışında kalan et ve süt ürünleri, hayvan dışkısı, yağ ve yağlı yiyecek atıkları, tıbbi atıklar, hastalık içeren zararlı bitki atıkları, ve üzerinde tohum olan yabancı otlar komposta kesinlikle konulmaması gereken malzemeler arasında yer alır.
Peki kompost nasıl yapılır? Kompostu oluşturmak için öncelikle bahçemizde bu iş için küçük bir alan ayırmamız gerekli. Belirlediğimiz alanda açacağımız tabanı toprak olan çukurun içerisine kat kat şeklinde konacak malzemelerin seçimine önem göstermeliyiz. Başarılı bir kompostun sırrı karbon/azot oranın dengelemekten geçer. Yukarda bahsettiğimiz yeşiller ve kahverengiler gruplarına ait malzemelerin karışımına ek olarak rutubet, hava, ve hacmin bir araya gelmesi ile oluşan kompost, daha az gübre kullanımına ve yumuşak ve su tutan gevşek bünyeli bir toprak elde etmemize yardımcı olur. Normalde çevreyi kirletecek olan atıklarımızı kompost yaparak değerlendirerek doğayı ve yaşadığımız çevreyi bunlardan korumuş oluruz.
Kompost hazırlanışında önemli olan çürümenin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi için, kullanılan malzemenin boyutlarının küçük olması gerekmektedir. Kompostun oluşumunda gerekli olan nemi sağlamak için fıskiyeli hortum veya süzgeçli kova yardımı ile ıslanma gerçekleştirilebilir. Kompostlaşma havalı ortamda gerçekleştiği için hazırladığımız yığını ara sıra havalandırmak çürümeyi hızlandırır. Komposta ne kadar çok değişik kaynaktan malzeme girerse ürüne katkının fazlalaştığını ve besin içeriğinın arttığını aklımızda bulundurarak, elimizdeki son ürünun yetiştiricilik hedefimize uygun olmasına dikkat etmeliyiz.
Ülkemizde bahçe ve her türlü ekilebilir alanın yaygın olması nedeniyle kompost hazırlanması hem kolay, hem çevreye yararlı, hem de atıklarımızı iyi şekilde değerlendirdiğinden ve toprağın verimiliğini arttırdığından dolayı hesaplı bir işlemdir. Üzerinde hazırlandığı zeminin kolay havalanmasını ve zor işlenen toprakların kolay işlenmesini sağlayan bu uygulama, besin maddelerinin bitkilerce daha iyi kullanılmasını sağlamakla kalmayıp, toprağın su tutma kabiliyetini de artırarak kurak mevsimlerde tuzlanmayı önler. Bahsettiğmiz tüm bu nedenlerden dolayı doğaya dost ve verim arttırıcı olan kompostun, birçok gelişme ortamına alternatif ya da destek olabileceği kanıtlanmış ve özellikle kendi kendine yeterli verimliliği sağlayamayan bahçelerde faydalı olduğu görülmüştür. Peki ne bekliyorsunuz?
Çise Ünlüer (8 Kasım 2009)
ciseunluer@hotmail.com
No comments:
Post a Comment