Dünyadaki çöp miktarı arttıkça çöpümüzü koyacak yerimiz kalmamıştır! Senede insan başına yaklaşık 500 kilogram çöp düşmektedir. Çoğumuz çöpümüzü çöp bidonuna koyar koymaz gerisini düşünmüyoruz. Belediye çalışanları evlerimizden çöplerimizi topladıktan sonra o çöplerle neler yapıldığını aklımıza bile getirmek istemiyoruz. Dikmen çöplüğü gibi istemediğimiz herşeyi yığdığımız anlanların en büyük problemi bu yığınlar tarafından üretilen ve insan sağlığı açısından büyük tehklike taşıyan metan gazı ve zehirli atık maddelerdir. Sera gazlarının en kritiklerinden olan metan gazının küresel ısınma üzerindeki etkilerinden daha önceki yazılarımızda bahsetmiştik.
Ülkemizde bugüne kadar bu konuda geliştirilmiş esas “çözüm” çöplerin yakılması olsa da, bu durumun havaya saldığı birçok zararlı madde ve gazların iklim değişikliğine neden olduğu gerçeği son ana kadar göz ardı edilmiştir. Bunun yanında, yanma işleminin sonunda meydana gelen küller zamanla zehirli bir hale dönüşebilir ve toprağımıza karışabilir. Bu duruma çözüm olarak belirtilen birçok metod vardır. Bugün sizlere, bu yöntemlerden en önemlisi ve dünyanın çoğu yerinde kullanıma sokulmuş olan geri dönüşümden bahsetmek istiyorum.
Geri dönüşüm terim olarak, yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ve ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine denir. Başka bir tanımlamayla, bu işlem, kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin, çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile hammadde olarak tekrar imalat sürecine kazandırılmasıdır.
Doğal kaynaklarımızın sonsuz olmadığı, dikkatli bir şekilde kullanılmadıkları takdirde bir gün bu doğal kaynakların tükeneceği gerçeğinden ortaya çıkmış olan geri dönüşümün birçok yararları bulunmaktadır. Öncelikle, tüketilen maddelerin yeniden geri dönüşüm halkası içine katılabilmesi ile hammadde ihtiyacı azalır. Geri dönüşümün yapılmadığı bir dünyada insan nüfusu arttıkça tüketim de sürekli bir şekilde artar ve zamanla çevreye verilen zararlar yüzünden doğal denge bozulur. Geri dönüşümün desteklendiği bir ortamda bu zarar azalmakla kalmaz çevre kirliliği de büyük ölçülerde engellenmiş olur. Bununla birlikte yeniden dönüştürülebilen maddelerin tekrar hammadde olarak kullanılması büyük miktarda enerji tasarrufunu mümkün kılar. Örnek olarak, yeniden kazanılabilir alüminyumun kullanılması alüminyumun sıfırdan imal edilmesine oranla yüzde otuzbeş (35%)'e varan enerji tasarrufu sağlamaktadır. Kullanılmış kağıdın tekrar kâğıt imalatında kullanılması hava kirliliğini yüzde yetmiş dört (74%) ve doksan dört (94%) arası, su kirliliğini yüzde otuz beş (35%), su kullanımını yüzde kırk beş (45%) azaltabilmektedir. Bir ton atık kağıdın kâğıt hamuruna katılmasıyla 8 ağacın kesilmesi önlenebilmektedir.
Geri dönüşüm doğal kaynaklarımızın korunmasını sağlamakla birlikte, enerji tasarrufunu mümkün kılar, atık miktarını azaltarak çöp işlemlerinde kolaylık sağlar, ve geleceğe ve ekonomiye yatırım yapmamıza yardımcı olur. Demir, çelik, bakır, alüminyum, kurşun, kağıt, plastik, beton, ve organik atıklar gibi birçok maddenin geri dönüşümü mümkündür ve dünyanın birçok yerinde gerçekleştirilmektedir. Geri dönüşüm sisteminin 4 ayrı basamağı vardır. Bunlar, kaynakta ayrı toplanması, sınıflama, değerlendirme, ve yeni ürünü ekonomiye kazandırma şeklinde sıralanabilir.
Geri dönüşüm işleminin ilk adımı olarak değerlendirilebilir nitelikli atıkların oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin verilmeden ayırarak toplanması gelir. Bu şekilde bu tür atıkların diğer çöplerle karışmadan ayrı toplanması geri dönüşüm basamaklarında zamandan tasarruf sağladığı gibi kirlenmesinin önlenmesi ile daha sonra ayrıca yıkanmasına gerek kalmaz. Bu çalışma bazı belediyelerimiz tarafından daha önce denenmiş olmasına rağmen, geri dönüşüm için uğraşlar burada durdurulmuş, daha ileriye yönelik hiçbir adım atılmamıştır.
İkinci adım sınıflandırmada, ayrı ayrı toplanan mazlemelerin cam, metal, plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılması sağlanır. Bu sınıflandırılma işleminde değerlendirilen çöpler kendi kategorilerinde geri dönüşüm tesislerine ulaştırılır. Kaynağında sınıflara ayrılması zaman, nakliye, ve işçilikten tasarruf yapılması sağladığı için tercih edilmektedir. Üçüncü adım olan değerlendirme, kullanılmış malzemlerin ekonomiye geri dönüşüm işlemidir. Bu adımda malzeme, kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir madde olarak ekonomiye geri döner. Son olarak, geri dönüştürülen ürün, tüketicilerin kullanımına sunulur.
Doğal kaynaklarımız, dünya nüfusunun ve dolayısı ile tüketimin artması sebebi ile her geçen gün azalmaktadır. Geri dönüşüm sayesinde doğal kaynaklarımızı korumakla kalmaz, bu işlem normal üretim işlemine göre daha az enerji harcadığı için aynı zamanda enerji tasarrufu sağlarız. Bir alüminyum kutunun geri dönüşümü ile yüzde doksan (90%), kağıdın geri dönüşümü ile yüzde altmış (60%) oranında enerji tasarrufu sağlandığı bilinmektedir. Geri dönüşüm sayesinde atık miktarı azalır, çöplüklere çok daha az atık gittiği için bu atıkların taşınması ve depolanması kolaylaşır. Son olarak, geri dönüşüm ekonomiye katkı sağlar, ülkedeki yaşam standartlarını artırır!
Çise Ünlüer (13 Eylül 2009)
ciseunluer@hotmail.com
No comments:
Post a Comment