Geçtiğimiz haftalarda organik tarımın küresel ısınma ve insan sağlığı üzerindeki etkilerinden bahsetmiş, hazır ve işlenmiş yiyecekler yerine taze organik yiyeceklerin tercih edilmesinin yararlarını ele almıştık. Bu hafta yerel üretimin neden tercih edilmesi gerektiği konusuna değinerek, ayni zamanda atıklarımızın kontrol edilmesinde kritik bir rolü olan ambalaj (paketleme) probleminden, ve organik tarım alanında çok büyük bir önem taşıyan soya bitkisinden bahsetmek istiyorum.
Süpermaket raflarında gördüğümüz yiyeceklerin çoğu bize ulaşana kadar kilometrelerce mesafe katetmiştirler. Ülkemizde yetişmeyen ve uzak ülkelerden getirilen egzotik meyve ve sebzeler her gün artan miktarlarda ithal gıdalar tükettiğimizin kanıtıdır. Bu durum, kendi ülkemizin normal şartlarda bile zor durumda olan çiftçilerini daha da güç bir durumda bırakmakla kalmaz, bu gıdaların ülkemize gelmek için uzun mesafeler aşması karbondioksit emisyonlarını büyük ölçüde artırır. Başka ülkelerden gelen yiyecekleri tercih etmek yerine kendi ülkemizde yetişen meyve ve sebzelere yönelmek hem yerel ekonomi ve üreticimize katkı koyar hem de sera gazlarının atmosferdeki miktarlarinin azalmasına yardımcı olur. Ayrıca meyve ve sebzelerin mevsimlerinde tüketilmeleri insan sağlığı için büyük bir önem taşır.
Bugün süpermarketlerde gördüğümüz çoğu ürün tüketiciye ambalajlanmış şekilde sunulmuştur. Sadece market alışverişlerimizden elimize ulaşan plastik paket miktarını göz önünde bulundurarak, her gün bu yolla ne kadar plastiğin anlamsız bir şekilde doğaya çöp olarak atılmaya mahkum olduğunu anlayabiliriz. Bu durumun büyük bir sorun teşgil etmesinin esas sebebi, yiyecek artıklarıyla kirlenen plastiğin geri dönüşümü ya da baştan kullanımının zor olmasıdır. Bunun en iyi örneklerinden olan meyve suyu kutuları, karton, plastik, ve folyo olmak üzere birkaç değişik katmandan oluşmaktadır. Bunun gibi değişik maddelerin bir araya gelmesi ile oluşan ambalajların geri dönüşümü neredeyse imkansızdır.
Sağlık ve hijyen açısından önemli olsa da ambalajların bu kadar yaygın olmasının esas sebebi üreticilerin ürünlerini halka daha çekici ve hoş bir şekilde sunmak istemeleridir. Unutmamamız gerek ki bu gıdaları tüketenler olarak hepimiz ambalajlama işlemi için ekstra bir ücret ödemekteyiz. Bu durumda kendimizle dürüst olmamız önemlidir. Ülkemizde, bir ürünü kullandıktan sonra ambalajını çöpe atmaktan başka bir seçeneğimiz yoktur. Bu durumu az da olsa düzeltmek için almamız gereken iki önlem vardır. İlk olarak ambalajlanmamış ürünlere yönelmeli, eğer başka bir şansımız yoksa ambalajlanmamış ürünleri kullanmalıyız. Bunun yanında, üreticileri daha hafif ve ince ambalajlar kullanmaya ikna etmeli, bu yolda hassasiyet gösteren firmaları desteklemeliyiz.
Soya fasulyeleri binlerce yıldır Çin diyetinin bir parçası olan baklagil soya fasulyesi bitkisinin tohumlarıdır. 1960’ların başlarında batı ülkelerine de getirildiklerinden beri, sürdürülebilir yiyecek kaynağı olarak kullanılmışlardır. Soya yiyecekleri arasında büyük parçalarla veya kıyılmış şekilde sunulan soya sosları, soya yağları, ve soya peyniri gibi süt ürünleri bulunur. Soya mükemmel bir protein kaynağı olmakla birlikte ayni zamanda doymuş yağ oranı düşük ve kolesterolsüzdür. Bu nedenden dolayı soya ürünleri günümüzde bol miktarlarda tüketilmektedirler.
Sağlık açısından birçok yararlı özelliği olan soya bitkisinin yetiştirilmesinin çevreye zarar verdiği bilinmektedir. Popülaritesinden dolayı, yoğun çiftciliğe maruz kalan soya üzerinde birçok kimyasal maddenin kullanılması, toprak bozulması ve yaraltı suyu kirlenmesine neden olmuştur. Soya ürünlerine olan talebin son birkaç yılda hızla artmış olması, bu talebi karşılamak için yağmur ormanlarında büyük alanların yok olmasına sebep vermiştir. Bir zamanlar gerekli ekosistemleri destekleyen toprakların, bu gidişle aşırı tarım ve toprak bozulması yüzünden kullanılmaz hale gelmeleri beklenmektedir. Soyanın uzun mesafeler aşarak elimize ulaşması tüm bu zararlara eklenirse bu bitkinin çevre üzerindeki kötü etkileri anlaşılabilir.
Soya çiftçiliği, dünyadaki yağmur ormanlarının yok olmasına neden olan nedenler arasında başı çekmektedir. Bu durumu engllemek için hepimizin yapabileceği şeyler vardır. Buna örnek olarak sadece organik soya tüketebilir, Greenpeace gibi soya üretimi konusunda birçok çalışmalar yapmış organizasyonları destekleyebiliriz.
Çise Ünlüer (16 Ağustos 2009)
ciseunluer@hotmail.com
No comments:
Post a Comment