Sera gazları emisyonlarının artması ve küresel ısınmaya karşı verilen savaşta en önemli etkenlerden birinin yeşil alanların korunması olduğunu düşünerek, bu olanağın giderek azaldığı hızla yapılaşan kentlerde, park ve bahçe gibi yeşil alanlara ek olarak, çatı, teras, garaj üstü gibi yapı bölümlerinin de mümkün oldukça yeşil alanlara katılması büyük bir önem taşımaktadır. Yeşil binaların en önemli uygulamalarından olan yeşil çatı sistemlerinin, sadece estetik görünüm açısından değil, çevre bilinci bakımından da bulunduğu binaya ve doğaya birçok yararları vardır.
Düz veya eğilimli çatıların yeşillendirilmesini mümkün kılan yeşil çatı sistemi, yağmur suyunu kullanıp yeşil örtüye dönüştürdüğünden atık su miktarını hafifletir. Yağmur suyuna havadan karışan ağır metaller ve tuz, yeşil çatıyı oluşturmak için kullanılan toprak tarafından tutulur ve sudan arındırılır. Çatılara kurulan bu yeşil alanlar sayesinde temelde kaybedilen yaşamsal toprak geri kazanılır ve insanların zevkle kullanabileceği yeni ve canlı ortamlar yaratılır. Biyolojik çeşitliliği artıran yeşil çatılardaki malzemeler geri dönüşümlü olmakla birlikte, elde edilmeleri ve uygulamalarında sadece insan gücü yeterli olduğundan çok düşük enerji kullanılır. Bu sistemler genel olarak uygulandıkları yapı bünyesinde doğa ile teması sağlar, güvenli ve sağlıklı ortamlar yaratır.
Yeraltı otoparkların üstleri, konut olarak veya diğer amaçlarla inşa edilen binaların çatıları gibi alanların yeşillendirilmesi Avrupa’da yatırımcılar, mimarlar, ve inşaat firmaları tarafından uzun yıllardır yaygın olarak kullanılan bir sistemdir. Birçok farklı tabakanın biraraya gelmesi ile hazırlanan yeşil çatıların en üst tabakası, sistem dahilinde kullanıldıkları takdirde yıllarca bozulmadan ve bölgenin iklim şartlarına uygun olarak kendiliğinden uzun yıllar yaşayabilen bitki türlerinden oluşur. Bulunduğu çatıyı yeşillendiren bu bitki tabakasının hemen altına, özel malzemelerle oluşturulan ve adına “bitki taşıyıcı tabaka” denilen katman yerleştirilerek, bitkilerin canlılıklarını uzun yıllar korumaları için gerekli olan besin ihtiyacı karşılanmaktadır. Bunların altına üçüncü katman olarak konulan “filtre ve drenaj tabakası”, üst katmanlardan gelen suyu süzerek, hem yağmursuz günler için depolar, hem de biriken fazla suyu bitkilerin çürümesini engellemek amacıyla drene ederek atar.
Yeşil çatıların oluşumunda bu üç tabakanın altında bulunan ve çürümeye dayanıklı özel keçelerden oluşan dördüncü katman, mekanik etkilere karşı korumak için gerekli olan basınç mukavemetine sahiptir. Beşinci katman “kök tutucu tabaka” ise bitki köklerinin yalıtıma zarar vermesini engelleyen özel kök tutucu tabaka veya köklere dayanıklı su yalıtımını sağlar. Son olarak, yeşil çatı sistemlerinin altıncı katmanı, iyi bir su yalıtımı ve yeterli taşıyıcılığa sahip bir çatı konstrüksiyonunu sağlar. Geniş çatı alanlarının kullanılır hale getirilmesine ve peyzaj düzenlemelerine olanak sağlayan yeşil çatılar, tasarım ve estetik zenginliği olarak sunduğu yeni açılımlara ilaveten, yeşil ile bütünleşmiş yeni mimari işlevlere kapı açar. Bunlara ek olarak yapıyı ultraviyole ışınlarından, çatıyı da mekanik hasarlardan korur. Çatı ve yapı ömrünü uzatır, yenileme maliyetini ve işletim giderlerini düşürür. Yeşil çatıların bünyesinde hiçbir yanıcı malzeme olmadığından ısı ve alev geçirmezler ve dolayısı ile yangın korunumunu en üst seviyeye çıkarırlar.
Sürekli artan bir şekilde beton yığını haline dönüşen ülkemizde, yeni yeşil alanlar yaratmak için önemli ve şık bir alternatif olan teras ve bahçe çatılar, yeşil çatı sistemleri ile yepyeni bir görünüme kavuşabilir. Bu durumda tek düşünmemiz gereken faktör, ülkemizin en büyük sorunlarından olan kuraklıktır. Ancak bu sorunu, kurakçıl peyzaj düzenlemeleri sağlayarak çözmek mümkündür. Çatılarımızı, ülkemizin iklimine uygun ve büyümesi için en az miktarda suya ihtiyaç duyan bitkiler kullanarak donatabilir, böylece yeşil çatı sistemlerini kendi iklimimize göre uygulayabiliriz.
Çise Ünlüer (6 Aralık 2009)
ciseunluer@hotmail.com
No comments:
Post a Comment